• TÜRKİYE
  • BALKANLAR
    • Batı Trakya
    • Bosna
    • Bulgaristan
    • Kosova
    • Makedonya
  • BATI AVRUPA
    • Almanya
    • Belçika
    • Fransa
    • Hollanda
  • DOĞU AVRUPA
    • Gagauzya
    • Kırım
    • Sekeller
  • KAFKASYA
    • Ahıska
    • Balkarya
    • Dağıstan
    • Güney Azerbaycan
    • Karaçay
    • Kuzey Azerbaycan
  • ORTADOĞU
    • Mısır
    • Suriye
    • Türkmeneli
  • TÜRKİSTAN
    • Doğu Türkistan
    • Kazakistan
    • Kırgızistan
    • Özbekistan
    • Türkmenistan
  • DİĞER
    • Altay
    • Başkurtistan
    • Hicaz
    • Kıbrıs
    • Nogay
    • Tataristan
UlakTuran
  • KÜNYE
  • ULAK TV
  • İLETİŞİM
UlakTuran
  • TÜRKİYE
    Türkiye'den Pakistan'daki terör saldırısına kınama

    Türkiye'den Pakistan'daki terör saldırısına kınama

    Türkiye'den Pakistan'daki terör saldırısına kınama

    Türkiye'den Pakistan'daki terör saldırısına kınama

    Türkiye'den Pakistan'daki terör saldırısına kınama

    Türkiye'den Pakistan'daki terör saldırısına kınama

    Sultanbeyli'de biber gazından etkilenen 6 kişi hastaneye kaldırıldı

    Sultanbeyli'de biber gazından etkilenen 6 kişi hastaneye kaldırıldı

  • BALKANLAR
    • Batı Trakya
      T.C. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu Batı Trakyalı soydaşlarla buluştu

      T.C. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu Batı Trakyalı soydaşlarla buluştu

      Atina Borsası büyük düşüş yaşadı

      Atina Borsası büyük düşüş yaşadı

      Gümülcineli Azra Yunanistan birincisi

      Gümülcineli Azra Yunanistan birincisi

      Cumhurbaşkanlığı seçimleri 17 Aralık’ta

      Cumhurbaşkanlığı seçimleri 17 Aralık’ta

    • Bosna
      Bosna Hersek’te seçim hazırlığı

      Bosna Hersek’te seçim hazırlığı

      Bosna’ya İzmir’den ikinci yardım TIR’ı

      Bosna’ya İzmir’den ikinci yardım TIR’ı

      20. Saraybosna Film Festivali Başladı

      20. Saraybosna Film Festivali Başladı

      El Yapımı Tramvay Yeniden Raylarda

      El Yapımı Tramvay Yeniden Raylarda

    • Bulgaristan
      Kardelenlerin Müjdesi

      Kardelenlerin Müjdesi

      Türklerin göbek adı Göç!

      Türklerin göbek adı Göç!

      Bulgaristan'da Türkçe bülten krizi

      Bulgaristan'da Türkçe bülten krizi

      Türkçe haber bülteni ve Türk asıllı savunma bakanı konularında anlaşmaya varıldı

      Türkçe haber bülteni ve Türk asıllı savunma bakanı konularında anlaşmaya varıldı

    • Kosova
      "Kosova'nın bağımsızlığı ile Kırım'ın ilhakı karşılaştırılamaz!"

      "Kosova'nın bağımsızlığı ile Kırım'ın ilhakı karşılaştırılamaz!"

      Priştine’de Aikido Kursu açıldı

      Priştine’de Aikido Kursu açıldı

      ABD’den Kosova’ya destek garantisi

      ABD’den Kosova’ya destek garantisi

      Prizren Kültür Evi destek bekliyor

      Prizren Kültür Evi destek bekliyor

    • Makedonya
      Dış Denetimi (Ekstern) Sınavı Kaldırıldı

      Dış Denetimi (Ekstern) Sınavı Kaldırıldı

      Rus ambargosu resmen başladı! Peki Türkiye'de neler değişecek?

      Rus ambargosu resmen başladı! Peki Türkiye'de neler değişecek?

      Türk Hareket Partisi 15. Kuruluş Yıldönümü Kutladı

      Türk Hareket Partisi 15. Kuruluş Yıldönümü Kutladı

      Vatandaşın Aracını Toprak Aldı

      Vatandaşın Aracını Toprak Aldı

  • BATI AVRUPA
    • Almanya
      Almanya’daki camilere yönelik saldırı raporu

      Almanya’daki camilere yönelik saldırı raporu

      Terör örgütü NSU'nun karanlık bağlantıları aydınlatılamıyor

      Terör örgütü NSU'nun karanlık bağlantıları aydınlatılamıyor

      Köln’deki gösteriler: Türk ve Müslümanlara tehdit

      Köln’deki gösteriler: Türk ve Müslümanlara tehdit

      Almanya'da Türk genci, cezaevinde ölü bulundu

      Almanya'da Türk genci, cezaevinde ölü bulundu

    • Belçika
    • Fransa
      Fransa'da Karabağ zirvesi

      Fransa'da Karabağ zirvesi

    • Hollanda
  • DOĞU AVRUPA
    • Gagauzya
      Dün konferenţiya oldu, yaarına genä konferenţiya olacek

      Dün konferenţiya oldu, yaarına genä konferenţiya olacek

      Moldovada Parlament 4 gagauz seçildi

      Moldovada Parlament 4 gagauz seçildi

      Gagauziya kimnerä oy verdi

      Gagauziya kimnerä oy verdi

      Anılmış jurnalistın Dimitriy ÇUBAŞENKOnun anasını evindä öldürdülär

      Anılmış jurnalistın Dimitriy ÇUBAŞENKOnun anasını evindä öldürdülär

    • Kırım
      Tutuklu 2 Kırım Tatarı daha serbest bırakıldı

      Tutuklu 2 Kırım Tatarı daha serbest bırakıldı

      Bursa’da Kırımoğlu’na fahri doktora

      Bursa’da Kırımoğlu’na fahri doktora

      Kırım Müftüsünden milli basılı yayınlara destek çağrısı

      Kırım Müftüsünden milli basılı yayınlara destek çağrısı

      KTMM, İnsan Hakları Günü’nde toplandı

      KTMM, İnsan Hakları Günü’nde toplandı

    • Sekeller
      Sekel Türkleri

      Sekel Türkleri

  • KAFKASYA
    • Ahıska
      Ahıska Türkleri'nin Sürgün Edilişinin 70. Yıldönümü

      Ahıska Türkleri'nin Sürgün Edilişinin 70. Yıldönümü

      Ahıska Türkleri'nin Sürgün Edilişinin 70. Yıldönümü

      Ahıska Türkleri'nin Sürgün Edilişinin 70. Yıldönümü

      Kırgızistan'da Sürgünde Ahıska Türkleri Çalıştayı

      Kırgızistan'da Sürgünde Ahıska Türkleri Çalıştayı

      Ahıska Türkleri evlerini terk ediyor!

      Ahıska Türkleri evlerini terk ediyor!

    • Balkarya
    • Dağıstan
      Dağıstan Türkiye İle İlişkilerini Geliştirmek İstiyor

      Dağıstan Türkiye İle İlişkilerini Geliştirmek İstiyor

    • Güney Azerbaycan
      AZERBAYCAN SALDIRILARI KINADI!

      AZERBAYCAN SALDIRILARI KINADI!

       Azerbaycan İsmi Hakkında - Prof. Dr. Mustafa Kafalı

      Azerbaycan İsmi Hakkında - Prof. Dr. Mustafa Kafalı

    • Karaçay
      Karaçay Cumhuriyetinin yeni camileri

      Karaçay Cumhuriyetinin yeni camileri

    • Kuzey Azerbaycan
      Azerbaycan’dan ABD’ye Irkçılık Hatırlatması

      Azerbaycan’dan ABD’ye Irkçılık Hatırlatması

      Azerbaycan- Ermenistan Cephe Hattında Tatbikat

      Azerbaycan- Ermenistan Cephe Hattında Tatbikat

      Kazakistan-Türkmenistan-İran Demiryolu 3 Aralık’ta Açılıyor

      Kazakistan-Türkmenistan-İran Demiryolu 3 Aralık’ta Açılıyor

      Türkiye'den Azerbaycan'a destek sözü

      Türkiye'den Azerbaycan'a destek sözü

  • ORTADOĞU
    • Mısır
    • Suriye
      AB'den Halep hava saldırılarına kınama

      AB'den Halep hava saldırılarına kınama

      DÜNYA SURİYE TURKMENLERİNİ UNUTTMUŞ!

      DÜNYA SURİYE TURKMENLERİNİ UNUTTMUŞ!

      Rejimin Suriye'nin en büyük Türkmen şehri Halep'e yönelik kuşatması

      Rejimin Suriye'nin en büyük Türkmen şehri Halep'e yönelik kuşatması

    • Türkmeneli
      TÜRKMEN GENÇLER TÜRKMENELİ ÖĞRENCİ VE GENÇLER BİRLİĞİ ÇATISI ALTINDA BİRLEŞTİLER

      TÜRKMEN GENÇLER TÜRKMENELİ ÖĞRENCİ VE GENÇLER BİRLİĞİ ÇATISI ALTINDA BİRLEŞTİLER

      Kazancı muhtarlarla görüştü

      Kazancı muhtarlarla görüştü

      Göçmenler yanlız bırakılmadı

      Göçmenler yanlız bırakılmadı

      KERKÜK'te KADINA ŞİDDET ADLI BİR TOPLANTI DÜZENLENDİ

      KERKÜK'te KADINA ŞİDDET ADLI BİR TOPLANTI DÜZENLENDİ

  • TÜRKİSTAN
    • Doğu Türkistan
      Urumçi’de Kadınların Peçe Giymesi Yasaklandı

      Urumçi’de Kadınların Peçe Giymesi Yasaklandı

      Yarkent’teki Saldırıda 15 Kişi Öldü

      Yarkent’teki Saldırıda 15 Kişi Öldü

      Çin’den Uygur Temsilcisine Engelleme

      Çin’den Uygur Temsilcisine Engelleme

      Uygur Türkleri'nin Tek Umudu Türkiye

      Uygur Türkleri'nin Tek Umudu Türkiye

    • Kazakistan
      Kazakistan Dışişleri Bakanı ABD’de

      Kazakistan Dışişleri Bakanı ABD’de

      Standarts & Poors’a Göre Kazakistan’ın Genel Görünüşü Negatif

      Standarts & Poors’a Göre Kazakistan’ın Genel Görünüşü Negatif

      Kazak şapkalı Hollande, Fransa’yı Salladı

      Kazak şapkalı Hollande, Fransa’yı Salladı

      Türkiye Petrolleri Kazakistan`daki Hisselerini Devretti

      Türkiye Petrolleri Kazakistan`daki Hisselerini Devretti

    • Kırgızistan
      Atambayev, Burç Halife’nin Gözlem Güvertesini Ziyaret Etti

      Atambayev, Burç Halife’nin Gözlem Güvertesini Ziyaret Etti

      Kırgızistan ve Dubai 8 Anlaşma İmzaladı

      Kırgızistan ve Dubai 8 Anlaşma İmzaladı

      Kırgızistan Cumhurbaşkanı, Abu Dabi Veliaht Prensi İle İkili İşbirliği Konularını Görüştü

      Kırgızistan Cumhurbaşkanı, Abu Dabi Veliaht Prensi İle İkili İşbirliği Konularını Görüştü

      Kırgızistan Cumhurbaşkanı ve Suudi Arabistan Kralı Anlaştı

      Kırgızistan Cumhurbaşkanı ve Suudi Arabistan Kralı Anlaştı

    • Özbekistan
      Semerkant`ın Kalbi Registan Meydanı, Turistleri Büyülüyor

      Semerkant`ın Kalbi Registan Meydanı, Turistleri Büyülüyor

      Kerimov Kazakistan’a Geliyor

      Kerimov Kazakistan’a Geliyor

      Özbekistan'da Seçime Doğru

      Özbekistan'da Seçime Doğru

      Aral Gölü ilk kez tamamen kurudu

      Aral Gölü ilk kez tamamen kurudu

    • Türkmenistan
      Dünya Enerji Haritası Forumu Aşgabat'ta Toplandı

      Dünya Enerji Haritası Forumu Aşgabat'ta Toplandı

      Yolun Ak Bolsun “Berkarar”

      Yolun Ak Bolsun “Berkarar”

      Tarihi Demiryolu Projesi Açıldı

      Tarihi Demiryolu Projesi Açıldı

      Kazakistan-Türkmenistan-İran Demiryolu 3 Aralık’ta Açılıyor

      Kazakistan-Türkmenistan-İran Demiryolu 3 Aralık’ta Açılıyor

  • DİĞER
    • Altay
    • Başkurtistan
    • Hicaz
    • Kıbrıs
    • Nogay
    • Tataristan
  • Kategori yok
ANA SAYFA
Köşe Yazıları

Türk’ün Karakteri ve Türkçe II

23 Mayıs 2014 Köşe Yazıları yorum 1

Facebook Twitter Google+ LinkedIn Pinterest Tumblr VKontakte
Türk’ün Karakteri ve Türkçe II
Köşe Yazıları

Dr. Hüseyin Yeniçeri

Türkçenin söz dağarcığı ve cümle düzeni incelenince de Türk’ün karakterinin izlerine ulaşılır. Bir dilin söz dağarcığını sözlükte yer alan sözcükler, sözcük öbekleri, terimler, deyimler, kısaltmalar, işaretler oluşturur. Dağarcığın yargıya dönüştüğü noktada cümle karşımıza çıkar. Yine bu düzeyde cümleyle birlikte atasözleri, söylenceler, bilmeceler, ninniler, maniler, türküler… dilin esas özelliğini yansıtan bir yapı olarak görünür. Söz dağarcığını oluşturan bütün bu etkenlerin, belli bir düzenle sıralanmasıyla da paragraflar, paragraf yığınları ile de metinler ortaya çıkar. Türkçenin Türk’ün karakterini nasıl yansıttığı, bu söz değerlerinin incelenmesiyle anlaşılır.

Öncelikle sözcükler üzerinde duralım. Türkler, dillerini evreni kendi ses zevklerine göre yansıtmak, adlandırmak, anlatmak amacıyla var etmişlerdir. Sözcükler; ya kök halinde ya yapım ekleriyle genişletilmiş biçimde ya da birden çok kökün birleştirilmesi yoluyla elde edilmişlerdir: Ana, analık, anadil gibi. Sözcüklerimiz kaynak bakımından incelendiğinde iki durum ortaya çıkar: Biri Türkçenin olanakları ile elde edilenler, biri de alıntılardır. Sözcük ölçüsünde Türk’ün karakterini  en çok alıntı sözcükler yansıtır. Türkçeleştirme denilen yolla yabancı dillerden alınan sözcükleri atalarımız Türk kılığına sokmuşlardır. Farsçadan alınançehar-su,came-şuy, çehar-şanbih, nerdüban, dur-bin gibi sözcükler “çarşı, çamaşır, çarşamba, merdiven, dürbün” şekline bürünmüştür. Öyle ki bu konu şairlerimizce yazılan şiirlerde de Türkçeye övgü olarak ele alınmış, işlenmiştir. Arif Nihat Asya’ının “İkonyum’u Konya yapan, Sangaros’u Sakarya yapan dille konuşurdum!” dizesi gibi. Öteki dillerden alınanlar sözcüklerde de aynı değişiklik gerçekleştirilmiştir. Türkçeleştirme, yabancı ses zevkinin kendi ses zevkimize uydurulmasından başka bir şey değildir.

Cümle değerindeki dil birliklerine bakıldığında en çok Türk’ün zekası kendini gösterir. Bu konuda Türkçeyi öğrenen yabancılar da Türkçeyi öven değerlendirmeler yapmışlardır. Türkçe için  “yer yüzünün en matematiksel dili” değerlendirmesi onlarındır. Microsoft’un kurucusu Bill Gates, bilgisayar yazılımına en uygun dil Türkçedir derken kuşkusuz bu matematikselliği vurgulamıştır. Matematiğin bir dalı olan cebirde, eksi ile eksinin çarpımı artıdır kuralı vardır. Türkçe bir cümlede iki olumsuz durumun sonucu da olumludur: “Ben, sana oraya gitme demiyorum.” cümlesi gibi. Matematikte ortak çarpan parantezine alma özelliği Türkçede de vardır:  “Armut dalda, kız balkonda sallanır.” cümlesinde “sallanır” yüklemi, hem kız için, hem armut için söylenmiştir. Aynı durum, bütün ortak öğeli cümlelerde söz konusudur. Matematikte işlem yaparken yapılması gereken kısaltmalar, Türkçede çok yaygındır: “Gelen adam ağam, giden adam paşam!” cümlesi anlatımın kısaltılması amacıyla “ Gelen ağam, giden paşam.” biçiminde söylenir. Böylece sıfat tamlamalarında iki ad da düşürülmüş olur. Ve sıfat ad görevi üstlenir.

Türk’ün asıl karakteri Türkçe metinlerde görülür diyebiliriz. Türkçeyle oluşturulan çeşitli yazılı ve sözlü ürünler incelendiğinde Türk’ün bütün dünya görüşü bütün çıplaklığı ile ortaya çıkar. Sözlü ürünler, günümüzde “Halk edebiyatı” olarak yaşamaktadır. Halk edebiyatı, beşikten başlayarak insan yaşamının bütün aşamalarını içine alır. Halk edebiyatı örnekleri incelendiğinde halkın yaşayışı, inançları, doğa ve insan sevgisi, yiğitlik duygusu, özlemleri, çektiği acılar, taşıdığı onuru, ölüm karşısında duyduğu çaresizliği ile yüz yüze geliriz. Yunus Emre’den Hacı Bektaş Veli’ye, Karaca Oğlan’dan Aşık Veysel’e, Oğuz Kağan Destanı’ndan Dede Korkut’a, Alp Er Tunga Sagusu’ndan Köroğlu’na, Dadaloğlu’na, Pir Sultan’a kadar dile gelen her metin Türk’ün karakterinin canlı canlı yansımasından ibarettir.

Yazılı ürünler için de aynı değerlendirme geçerlidir. Orhun Anıtları, Türkçenin taşa kazınan ilk izleridir. Anıtlarda Türkçe şaha kalkmıştır. Karşımızda gür ve tok sesli bir Türk çağlayanı vardır. Türk milliyetçiliğinin evrene bildirisidir Yazıtlar. Türk’ün bağımsızlık karakteri, özgürlük aşkı, devlet ve millet sevgisi, tutsaklığa baş kaldırışı, ekonomik çıkarlarını koruma düşüncesi, soyunun sürdürülmesi bilinci… Ve Türkçenin -ölümsüzlüğünün belgesi olarak- günümüze uzanan geçmişidir. Divan ü Lugat-it Türk XI. yüzyılda Türkçenin başka dillerle yarışa hazır olduğunun habercisidir. XVI. yüzyılda Muhakemet -ül Lugateyn, Türkçenin Farsça ile girdiği yarışta bayrağı göğüslemesinin anıtıdır. Divan Edebiyatı, İslam  edebiyatı’nın Türk’e  göre yorumudur. Ne Arap, ne Acem edebiyatlarına benzer. Hayaller aşırılıklarını kaybeder onda. Yerli nazım şekilleri boy gösterir onda. Türkçe bir başka ahenk kazanır onda. Nevaiayrı bir hava, Fuzuli başka bir açı, Baki değişik bir üstünlük, Nefi Türk’ün başının dik olmasının soluğu, Nabi, Nedim, Şeyh Galip öze dönüşün izlerinin şiiri ile var olur onda. Neresinden bakarsak bakalım Türk Divan Edebiyatı Türk’ün karakterini yansıtma savaşının adıdır.

Batı etkisine girildikten sonra ortaya çıkan Tanzimat, Servet-i Fünun, Fecr-i AtiEdebiyatlarında en başarılı örnekler Türkçenin kendi olanakları ile verilen eserler olur. Alıntı sözcük ve kurallara karşı mücadeleyi Milli Edebiyatçılar kazanır. Milli Edebiyatı başarıya götüren bir nokta da halk edebiyatından yararlanmasıdır: “ Milli edebiyat akımıyla beraber Türk edebiyatçıları Türk halk şiirlerini, masal, destan ve hikâyelerini işleyen güzel eserler vücuda getirmişlerdir. Şinasi ve Ahmet Midhat Efendi’den sonra Türkiye’de halk kültürüne en derin ve en geniş manayı veren Ziya Gökalp, eski Türk masallarını manzum ve mensur olarak işlemiştir. Arkadaşı Ömer Seyfettin de bazı hikâyelerinde halk hikâyelerinden yararlanmıştır. Cumhuriyet devri Türk edebiyatçılarının başlıca ilham kaynaklarından biri halk edebiyatıdır.” (M. Kaplan, Kültür ve Dil,46) Gerçekten de Ömer Seyfettin’in Kütük, Topuz, Başını Vermeyen Şehit, Pembe İncili Kaftan, Fon Sadrıştan’ın Karısı ve Oğlu  adlı öykülerinde Türkçe, Türk’ün karakterinin tam yansımasıdır. Faruk Nafiz, Cahit Külebi, Ahmet Kutsi Tecer gibi sanatçılar da halk edebiyatı geleneğinden yararlanmışlardır.

Sonuç olarak Türkçe ile oluşturulan edebiyat, Türk’ün karakterinin yansımasından ibarettir. Çocuklarımız ve gençlerimiz yabancı kültürlerin etkisinden Türkçenin şaheserlerine dört elle sarılarak korunabilirler. Türk gibi ve Türkçe düşünebilmek Türkçenin bağrından fışkıran sularla serinleme bağlıdır.

Facebook Twitter Google+ LinkedIn Pinterest Tumblr VKontakte

Facebook Yorumları

Haftanın Öne Çıkanları
10 Ocak 00:33

İçişleri Bakanı Süleyman Soylu: FETÖ ile mücadelede 2017’de 48 bin 305 kişi tutuklandı

10 Ocak 00:32

Rusya ve İran’ın Ankara büyükelçileri Dışişleri Bakanlığı’na çağrıldı

10 Ocak 00:20
Gündem

7686

10 Ocak 00:02
Gündem

Türkiye’den Pakistan’daki terör saldırısına kınama

9 Ocak 23:56
Gündem

Türkiye’den Pakistan’daki terör saldırısına kınama

  • Ana Sayfa
  • En üste dön
© Ulak Turan 2017-2020. Tüm Hakkı Saklıdır.
Devletbilgi.com | Personel Alımı, Memur Alımı .